Kapari Nedir?

Kapari Nedir?

Kapari, Akdeniz ikliminin sıcak ve kuru bölgelerinde yetişen Capparis spinosa bitkisinin tomurcuklarından elde edilmektedir. Minik boyutuna rağmen yüksek besin değeri taşıyan kapari, henüz açılmamış çiçek tomurcuklarının toplanıp salamura edilmesiyle sofralara ulaşmaktadır. Çalı formunda yetişen bu bitki, taşlık ve verimsiz topraklarda dahi hayat bulabilmektedir. Dalında acı bir tada sahip olan kapari, işlenip salamura edildikten sonra hafif ekşi ve tuzlu tada dönüşmektedir. Özellikle İtalya, İspanya ve Yunanistan mutfağında yüzyıllardır yaygın olarak kullanılan kapari, Türkiye’de de Ege ve Akdeniz bölgelerinde doğal olarak yetişir ve yemeklerde önemli bir lezzet elementi olarak değerlendirilmektedir. İzmir’de kapari özellikle kıyı ve taşlık bölgelerde doğal olarak yetişmektedir. Bu bitkiye en çok Karaburun, Çeşme, Urla, Seferihisar ve Foça gibi yarı kurak, güneşli ve taşlık arazilerin yoğun olduğu ilçelerde rastlanmaktadır. Özellikle Karaburun Yarımadası, kapari bitkisinin doğal yayılım alanlarından biridir. Burada yabani olarak yetişen kapari tomurcukları, yerel halk tarafından toplanarak salamura edilip evlerde ya da küçük üreticilerce değerlendirilmektedir.

Kapari Ne İşe Yarar?

Kapari, farmakolojik bileşenleri açısından güçlü bir antioksidan ve şifa kaynağıdır. Bilimsel kaynaklara göre geleneksel tıpta özellikle karaciğer rahatsızlıkları, romatizma ve cilt hastalıklarında destekleyici olarak kullanılmıştır. Yapılan bilimsel çalışmalar ve Modern bilim de bu mucizevi tomurcuğun antioksidan ve anti-inflamatuar etkilerini doğrulamaktadır. Kaparinin farklı kısımlarından elde edilen özütler, hem in vitro (laboratuvar ortamında) hem de in vivo (canlılar üzerinde) çalışmalarda anti-inflamatuar etkiler göstermiştir. Ayrıca, kapari metabolizmanın düzenli çalışmasına yardımcı olurken, sindirim sisteminin de sağlıklı kalmasına destek olmaktadır.

Kaparinin Besin Değerleri ve İçeriği Nedir?

USDA (United States Department of Agriculture) FoodData Central veritabanına göre, 100 gram kapari sadece yaklaşık 23 kalori içermektedir, yani diyet yapanlar için adeta biçilmiş kaftandır. Bunun yanında, kalsiyum, magnezyum, potasyum ve demir gibi önemli minerallerle doludur. Ayrıca kaparinin içeriğinde bolca flavonoidler (özellikle quercetin ve rutin) bulunmaktadır. Bu maddeler vücudumuzdaki serbest radikallerle savaşarak hücresel yaşlanmayı geciktirmekte ve bağışıklık sistemini desteklemektedir. Lif oranı da oldukça yüksek bu da sindirimi kolaylaştırmaktadır.

Kaparinin Sağlığa Faydaları Nelerdir?

Kapari, yüksek antioksidan içeriği sayesinde vücudumuzdaki iltihaplanmaları azaltmaya yardımcı olmaktadır. Özellikle eklem ağrıları ve romatizmal hastalıklarda destekleyici bir besin olarak önerilmektedir. Araştırmalar, kaparinin LDL (kötü kolesterol) seviyelerini düşürmeye ve kalp sağlığını korumaya katkıda bulunabileceğini gösteriyor. Bunun yanı sıra, kapari tüketimi cilt sağlığı üzerinde de olumlu etkiler yaratıyor. İçeriğindeki doğal antioksidanlar sayesinde yaşlanma belirtilerini azaltıyor ve cildin daha canlı görünmesine yardımcı oluyor. Ayrıca, karaciğer dostu olması sayesinde vücudun toksinlerden arınmasına destek sağlıyor. Uzmanlara göre kronik rahatsızlığı olanlar ve düzenli ilaç kullananlar, kapari tüketmeden önce doktoruna danışmalıdır.

Kapari Nasıl Tüketilir?

Kapariyi mutfağa dahil etmenin birçok pratik ve lezzetli yolu vardır.Özellikle salatalarda kullanımı oldukça yaygındır. Zeytinyağlı, domatesli, salatalıklı ve kırmızı soğanlı klasik bir Akdeniz salatasına birkaç kapari tanesi eklendiğinde, tadı hemen farklılaşır ve daha keskinbir lezzet ortaya çıkar. Balıkla da çok iyi bir uyum yakalar. Izgara levrek ya da somon üzerine kapari ile birlikte hazırlayacağınız yağ & limon sos eklendiğinde yemeğe hoş bir asidite kazandırmaktadır.Ayrıca sandviçlerde, pizza üzerinde ya da kremalı sosların içinde de kullanılmaktadır.

Kapari Günlük Ne Kadar Tüketilmelidir?

Her şeyde olduğu gibi kaparide de denge çok önemlidir. Uzmanlar, günlük bir ile iki yemek kaşığı kaparinin ideal olduğunu belirtmektedir. Fazla tüketildiğinde, yüksek tuz içeriği nedeniyle tansiyon sorunu olan kişilerde sıkıntı yaratabilmektedir. Ayrıca kapariyi doğrudan salamura suyuyla birlikte tüketmemeye özen göstermek önemlidir. Fazla tuzdan kaçınmak için kaparileri hafifçe sudan geçirip o şekilde yemeklerde kullanmak çok daha sağlıklı bir tercih olacaktır.

Kapari Hangi Hastalıklara İyi Gelir?

Yapılan bilimsel araştırmalarda kapari, antioksidan yapısı sayesinde romatizma, gut hastalığı, karaciğer yağlanması ve sindirim problemleri gibi çeşitli rahatsızlıklara destek olabilmektedir. Ayrıca, yapılan araştırmalar kaparinin diyabet üzerinde de olumlu etkiler gösterebileceğini ortaya koymaktadır; kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olmaktadır. Geleneksel kullanımlarda, kaparinin bağışıklık sistemini güçlendirmek ve cilt hastalıklarına karşı koruma sağlamak için de tüketildiği biliniyor. Ancak elbette ciddi rahatsızlıklar için mutlaka doktor tavsiyesiyle alınması gereklidir.

Kaparinin Yan Etkileri ve Tüketirken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Kaparinin aşırı tüketimi, yüksek tuz oranı sebebiyle tansiyon problemleri olan kişiler için risk oluşturulmaktadır. Ayrıca, kapari işlenirken tuzla salamura edildiğinden, sodyum alımını sınırlamak isteyenlerin dikkatli olması şart. Özellikle hamile kadınların, alerjisi olan kişilerin ve böbrek hastalarının kapari tüketmeden önce mutlaka doktorlarına danışmaları önerilmektedir.

Kapari Nasıl Saklanır?

Kapariyi doğru şekilde saklamak, lezzetini ve besin değerlerini korumak açısından çok önemlidir. Eğer kapariniz salamura içinde ise açıldıktan sonra buzdolabında saklayın ve mümkünse bir ay içinde tüketin. Salamura suyunun kaparileri tamamen kapladığından emin olun. Kuru kapari aldıysanız, hava almayan bir cam kavanozda serin ve kuru bir yerde muhafaza edebilirsiniz. Ancak kuru kaparileri kullanmadan önce hafifçe suda bekletmek, tuz oranını dengelemek açısından yararlı olacaktır.

Kapari Nereden ve Nasıl Temin Edilir?

Günümüzde kapariyi büyük marketlerde, gurme ürünler satan dükkânlarda ya da internet üzerinden kolaylıkla temin edebilirsiniz. Özellikle organik ve katkısız ürünleri tercih etmek lezzet ve sağlık açısından çok daha iyi sonuç vermektedir. Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaşayanlar bu konuda şanslıdır. Bahar aylarında yerel pazarlarda taze kapari tomurcuklarına rastlayabilirsiniz. Taze kapariyi kendiniz salamura yaparak mutfaklarınızda tüketebilirsiniz.

Kapari Hangi Yemeklerde Kullanılır?

Özellikle salatalarda, balık ve deniz ürünleri yemeklerinde, tavuk tariflerinde ve makarnalarda farklı bir aroma katmaktadır. Bir İtalyan klasiği olan Spaghetti alla Puttanesca yemeğinin olmazsa olmazı kaparidir mesela. Ayrıca, bruschetta veya tapenade gibi Akdeniz atıştırmalıklarında da kapariye sıkça rastlamaktayız. Hatta kapariyi ince ince kıyıp tereyağıyla karıştırarak ekmek üstü sürülebilecek bir yağ hazırlayabilirsiniz. Yine tereyağ & kapari & limon suyu ile hazırlanan Tavuk Piccata İtalyanların yaz kış tükettiği kaparili bir tavuk yemeğidir. Kısacası mutfağınızda ufak bir kapari dokunuşu ile yemeklerinizi özel kılmak mümkündür.

Kaynakça:

• Alqahtani, A. S., Nasr, F. A., Ahmed, M. Z., Bin Mansour, M. Y., Biksmawi, A. A., Noman, O. M., ... & Rudayni, H. A. (2023). In vitro protective and anti-inflammatory effects of Capparis spinosa and its flavonoids profile. Open Chemistry, 21(1), 20230186.
• Eid, A. M., Hawash, M., Abualhasan, M., Naser, S., Dwaikat, M., & Mansour, M. (2023). Exploring the potent anticancer, antimicrobial, and anti-inflammatory effects of capparis spinosa oil nanoemulgel. Coatings, 13(8), 1441.